Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật hộ tịch đã được Quốc hội nước Cộng hòa chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kì họp thứ 8 thông qua ngày 20 tháng 11 năm 2014 (sau đây được gọi là luật hộ tịch năm 2014) thì “Hộ tịch là những sự kiện được quy định tại Điều 3 của Luật hộ tịch, xác định tình trạng nhân thân của cá nhân từ khi sinh ra đến chết”.

Theo quy định tại Điều 3 của Luật hộ tịch năm 2014 thì những sự kiện về hộ tịch, gồm: khai sinh; kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; thay đổi, cải chính hộ tịch, xác định lại dân tộc, bổ sung thông tinh hộ tịch, khai tử. Việc thay đổi hộ tịch của cá nhân theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, như: thay đổi quốc tịch; xác định cha, mẹ, con; xác định lại giới tính; nuôi con nuôi, chấm dứt việc nuôi con nuôi;ly hôn, hủy việc kết hôn trái pháp luật, công nhận việc kết hôn; công nhận giám hộ; tuyên bố hoặc hủy tuyên bố một người mất tích, đã chết, bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự. Hoặc các sự kiện khai sinh; kết hôn; ly hôn; hủy việc kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; nuôi con nuôi; thay đổi hộ tịch; khai tử của công dân Việt Nam đã được giải quyết tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền của nước ngoài và các việc hộ tịch khác theo quy định của pháp luật.

Những sự kiện này được coi là sự kiện cơ bản và cần được Nhà nước ghi nhận bởi vì chúng sẽ làm phát sinh, thay đổi, hoặc chấm dứt các quyền và nghĩa vụ pháp lý khác của cá nhân, công dân.

  • Ví dụ 1: Sự kiện của một đứa trẻ được sinh ra làm phát sinh các quyền của đứa trẻ đó, như: quyền được có họ, tên, quốc tịch, quyền được xác định ai là cha, mẹ của mình và được chính cha, mẹ mình nuôi dưỡng, chăm sóc…
  • Ví dụ 2: Sự kiện của hai người (nam, nữ) làm phát sinh quyền và nghĩa vụ về hôn nhân giữa họ với nhau, v.v. hoặc sự kiện chết của một người làm chấm dứt phần lớn các quyền và nghĩa vụ nhân thân của người đó, đồng thời làm phát sinh các quyền về thừa kế của những người khác đối với di sản người chết…

Chú ý: Hiện nay, việc đăng ký kết hôn; nhận cha, mẹ, con có yếu tố nước ngoài được quy định tại nghị định tại Nghị định số 24/2013/NĐ-CP ngày 28-3-2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật hôn nhân và gia đình về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài và Thông tư số 22/2013/TT-BTP ngày 31-12-2013 của Bộ Tư Pháp quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 24/2013/NĐ-CP ngày 28-3-2013.

Việc đăng ký nuôi con nuôi được thực hiện theo Luật nuôi con nuôi năm 2010 và các văn bản hướng dẫn thi hành.