Hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình là hoạt động ở cơ sở giúp ngăn chặn và xóa bỏ các hành vi bạo lực gia đình nhanh chóng. Tuy nhiên, do những khác biệt về hoàn cảnh từng gia đình, khu vực nên Luật phòng chống bạo lực gia đình năm 2007 quy định các nguyên tắc, hình thức hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp như sau:

  1. Về Nguyên tắc hòa giải

  • Kịp thời, chủ động, kiên trì.

  • Phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đạo đức xã hội và phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

  • Tôn trọng sự tự nguyện tiến hành hòa giải của các bên.

  • Khách quan, công minh, có lý, có tình.

  • Giữ bí mật thông tin đời tư của các bên.

  • Tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp của người khác; không xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng.

  • Không hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình quy định tại Điều 14 và Điều 15 của Luật này trong những trường hợp sau đây:

  • Vụ việc thuộc tội phạm hình sự, trừ trường hợp người bị hại yêu cầu không xử lý theo quy định của pháp luật hình sự;

  • Vụ việc thuộc hành vi vi phạm pháp luật bị xử lý hành chính.

  1. Về hình thức hòa giải:

Dựa trển những nguyên tắc cơ bản như trên, việc hòa giải được thực hiện dưới các hình thức sau:

  1. Hoà giải mâu thuẫn, tranh chấp do gia đình, dòng họ tiến hành

Gia đình có trách nhiệm kịp thời phát hiện và hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình. Bởi đây là cấu trúc nhỏ nhất của xã hội, có mối liên hệ chặt chẽ và trực tiếp với các thành viên trong gia đình nên có sự thấu hiểu về hoàn cảnh, tính cách và những khó khăn của các thành viên trong gia đình

Trường hợp gia đình không hòa giải được hoặc có yêu cầu của thành viên gia đình thì người đứng đầu hoặc người có uy tín trong dòng họ chủ động hòa giải hoặc mời người có uy tín trong cộng đồng dân cư hòa giải. (Điều 13 Luật phòng chống bạo lực gia đình năm 2007)

  1. Hoà giải mâu thuẫn, tranh chấp do cơ quan, tổ chức tiến hành

Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa người thuộc cơ quan, tổ chức mình với thành viên gia đình họ khi có yêu cầu của thành viên gia đình; trường hợp cần thiết thì phối hợp với cơ quan, tổ chức ở địa phương để tiến hành hòa giải. (Điều 14 Luật phòng chống bạo lực gia đình năm 2007)

  1. Hoà giải mâu thuẫn, tranh chấp do tổ chức hòa giải ở cơ sở tiến hành

Tổ hòa giải ở cơ sở tiến hành hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình theo quy định của pháp luật về hòa giải ở cơ sở.

Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp xã) có trách nhiệm phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp và các tổ chức thành viên hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện cho các tổ chức hòa giải ở cơ sở thực hiện hòa giải mâu thuẫn, tranh chấp giữa các thành viên gia đình. . (Điều 15 Luật phòng chống bạo lực gia đình năm 2007)